Smještena 14 kilometara od Zenice, tvrđava Vranduk predstavlja jednu od najznačajnijih znamenitosti Bosne i Hercegovine. Nekad kraljevski grad, a danas nacionalni spomenik, ona svojim impresivnim izgledom svjedoči o životu u srednjovjekovnoj kraljevini Bosni.
„Tvrđava Jajce i nakon 620 godina stoji kao simbol grada i nijemi svjedok burne historije“, o kraljevskom gradu započinje razgovor Slavica Drmić, nastavnica historije u osnovnoj školi „Jajce“ iz Kruščice.
Tokom Drugog svjetskog rata u Zenici simbol borbe i mira predstavljale su sestre Ditrih, a koje su mučki ubijene iako su bile mlade djevojke. Ne postoji puno podataka o njihovom djelovanju zbog nedostatka arhivske građe ali i njihovog djelovanja jer je priroda posla bila konspirativna. Priča o sestrama Ditrih smatra se jako važnom, a građani i građanke Zenice ih se mogu sjetiti kada prolaze ulicom u samom centru, koja nosi naziv po njima.
Na mjestu gdje se spajaju općine Kakanj i Vareš smješten je Kraljevski grad Bobovac. Prvi put se spominje u vrijeme bana Stjepana II Kotromanića 1349/1350. godine i smatra se jednim od najstarijih gradova Bosne i Hercegovine (BiH).
U vremenima nepredvidljivosti muzeji prkosno čuvaju historiju svoga grada. Izuzetak nije ni Historijski muzej koji tretira kompletnu historiju Bosne i Hercegovine, od njenog prvog spominjanja do danas.
Još od 1. februara 1888. godine, Zemaljski muzej se bori s brojnim i čestim finansijskim problemima, ali ga to nije spriječilo da se razvije u najvažniju naučno-obrazovnu i kulturnu instituciju u Bosni i Hercegovini.