Otvorene zabavne škole fudbala u Bosni i Hercegovini

Više od 20 godina, mali tim udruženja ,,Cross Cultures Project” (CCPA) radi na tome da uspostavi kontakt među ljudima iz različitih sredina u Bosni i Hercegovini (BiH) pomoću sporta, posebno fudbala. Cilj udruženja je stvaranje sigurnih ,,mjesta za sastanke” u nadi da će to pomoći u izgradnji povjerenja i borbi protiv mržnje i straha. Od 1998. godine, kada je program započeo, više od 66.950 djece u BiH i 244.451 djece širom Balkana je uzelo učešće.

Nakon rada u Agenciji za izbeglice Organizacije ujedinjenih nacija (UNHCR) u BiH tokom rata, Anders Levinsen je odlučio da se vrati u Bosnu 1998. godine kako bi pomogao u rekonstrukciji zemlje. Vildana Delalić-Elezović, koordinatorica projekta za BiH, kaže da je u BiH bilo ,,puno obnove”, u smislu novih puteva, novih mostova, nove infrastrukture, ali da je učinjeno vrlo malo da se obnove zajednice i odnosi među ljudima.

Levinsen je osnovao CCPA sa idejom da se fudbal koristi kao jednostavan i opušten način za obnovu povjerenja i razbijanje mržnje, straha i neprijateljstva koji su ostali u podjeljenim zajednicama. Organizacija koju je osnovao ima za cilj stvoriti „mjesta sastanka” kroz škole fudbala ili kampove za mlade širom BiH i Balkana. Na ovaj način se djeci sa etničkim i društvenim razlikama, koja dolaze iz različitih regiona i opština, nudi način za interakciju i izgradnju odnosa kroz zajedničku ljubav prema fudbalu.

Glavna aktivnost udruženja su Otvorene zabavne škole fudbala (Open Fun Football Schools) – OFFS. Ovaj program radi pod jednostavnim i snažnim motivom ,,okupljanja ljudi”. Program sadrži dvije aktivnosti: petodnevne i jednodnevne škole fudbala. Obje aktivnosti su inkluzivne za sve ljude bez obzira na nivo njihovog talenta, spol ili njihove društvene, etničke, vjerske ili političke pozadine. Svaka aktivnost prati ,,pristup dva grada” u kojem se okupljaju najmanje dvije opštine sa različitim etničkim pozadinama.

Svaki događaj uključuje djecu iz zajednice, ali umjesto da se dijele na dva tima i igraju jedni protiv drugih kao što je tipičan fudbalski meč, djeca su podijeljena u dvanaest grupa prema starosti te se tako miješaju djeca iz svake opštine. Dvanaest grupa djece provode vrijeme u programu kroz dvanaest različitih stanica kako bi naučili vještine fudbala i igrali igre koje zahtjevaju saradnju i timski rad. Ove igre omogućavaju djeci da izgrade odnose unutar svoje starosne grupe kroz timske aktivnosti.

Korištenjem fudbala kao centralnog i primarnog fokusa, OFFS stvara siguran prostor za djecu i odrasle iz različitih društava i sredina, da se upoznaju i komuniciraju jedni s drugima na pozitivan način. Udruženje do sada nikada nije moralo plaćati najam terena za škole jer je odaziv opština uvijek pozitivan i nevjerovatan. Nakon svakog događaja, CCPA donira svu opremu za fudbal zajednicama koje su bile uključene u program.

OFFS program je doživio veliki uspjeh u protekle dvije decenije. Od svog osnivanja 1998. godine do 2017. godine, CCPA je organizovala 325 petodnevnih OFFS programa u Bosni i Hercegovini i 1.228 programa na cijelom Balkanu sa programima u Srbiji, Hrvatskoj, Crnoj Gori, Kosovu i Sjevernoj Makedoniji. Jedan od najimpresivnijih poduhvata ovog programa je da su se mnogi bivši učesnici iz ranijih godina vratili da postanu savjetnici i treneri, te da repliciraju lekcije koje su naučili i pomognu u izgradnji odnosa sličnih onima koje su oni sami stekli kroz učešće u programu.

Kroz svoje programe, CCPA mlade uči i druge važne lekcije i postaje svojevrsni partner sa djecom iz različitih zajednica i sa različitim pozadinama. Takozvana “Stanica 13” je dio svakog OFFS događaja i omogućava mladima da nauče nešto novo, osim fudbala. U prošlosti, Stanica 13 je uključila programe o ekologiji i svijesti o nagaznim minama u zemlji. Ove lekcije naučene tokom igre, fizičkih vježbi i fudbalskih utakmica doprinose holističkom razvoju mladih i djece u cijeloj zemlji.

Nekoliko studija pokazuje da sportska aktivnost može u velikoj mjeri doprinijeti prevenciji zloupotrebe droga, alkohola i duhana. U istraživačkom izvještaju Fondacije za ženske sportove ,,Njen život zavisi od toga III”, nacionalna studija o srednjoškolcima otkrila je da su učesnici koji su bili uključeni u sportske aktivnosti imali 22% manje šanse da počnu pušiti. Što je djevojka bila bliže sportu, manja je vjerovatnoća da će početi pušiti. U budućnosti, jedna od OFFS lekcija bi mogla biti lekcija o štetnosti konzumiranja duhana, kao dio nacionalne kampanje za zabranu pušenja u javnim zatvorenim prostorima, ,,Klima Bez Dima[1]”.

U avgustu 2018. godine, OFFS programi su prošireni kako bi uključili i djecu migranata koji žive u BiH. Tokom petodnevnog OFFS kampa u Cazinu, CCPA je uz podršku Međunarodne organizacije za migracije uključila djecu migrante iz obližnjeg prihvatnog centra. Jedan od trenera programa je opisao kako su, na ovaj način, migranti i lokalna omladina bili u stanju da se aktivno socijaliziraju i grade odnose, iako nisu mogli da se sporazumiju. Prema njegovim riječima: ,,Oni se ne razumiju, ali su pronašli način da slome jezičku barijeru koristeći međunarodni jezik koji svako od njih uči u školi.” Ovakvi programi pokazuju da su djeca spremna i da žele da pronađu načine za interakciju i izgradnju odnosa sa drugom djecom bez obzira na razlike koje postoje između njih.

CCPA je započeo svoj rad u Bosni ali sada vodi svoje fudbalske programe širom svijeta: u regiji Balkana, nekoliko država u Aziji, Kavkazu i MENA regionu. Svoj zadnji program su pokrenuli u Južnom Sudanu. Rad CCPA pokazuje da čak i ljudi koji su bili u ratu jedni sa drugima mogu koristiti sport da pomognu u obnovi svojih zajednica, odnosa i jačanju kulture mira.

CCPA će ove godine, u Doboju 1. juna, početi svoju 21. sezonu stvaranja kulture mira u BiH tako što će biti domaćini godišnjeg uličnog turnira ,,Mini prvenstvo” čiji datum se podudara sa finalom UEFA Lige prvaka.

[1] Da date podršku stvaranju okruženja bez duhanskog dima u BiH, posjetite bit.ly/klimabezdima