Treća Ljetna škola za mlade Srebrenica, koja je održana u sklopu 27. godišnjice obilježavanja genocida u Srebrenici, prema stavovima učesnika, je korisno i edukativno iskustvo koje pruža cjelokupan uvid u autentičan prostor Memorijalnog centra Srebrenica, akademsko znanje o ljudskim pravima, tranzicionoj pravdi, prevenciji genocida i ratnih zločina, ali i daje izvrsnu priliku za postavljanje marama za instalaciju „Majčina marama“, od kojih svaka ima specifičnu priču i „težinu“.
Centar za postkonfliktna istraživanja i Memorijalni centar Srebrenica organizirali su od 5. do 13. Jula 2022. Ljetnu školu za mlade Srebrenica, a na kojoj je učestvovalo 50 učesnika iz Bosne i Hercegovine, Crne Gore, Srbije, Sjeverne Makedonije, Sjedinjenih Američkih Država, Italije, Španije, Njemačke, Francuske, Slovenije, Poljske, Turske, Belgije, Ujedinjenog Kraljevstva, Meksika i Kanade. Za razliku od prethodnih godina, učesnici Škole su postavljali marame za instalaciju „Majčina marama“, te prisustvovali konferenciji „Heroine Srebrenice“ 10. jula u Memorijalnom centru Srebrenica, koja je bila posvećena majkama koje su se borile i još uvijek se bore za pravdu i istinu.
„Škola je neopisivo iskustvo koje bih preporučio svima a posebno onima koji nisu nikad bili u Srebrenici, odnosno Memorijalnom centru“, kazao je Rijad Isanović iz Bosne i Hercegovine, naglasivši da je na njega jak utisak ostavilo postavljanje marama za instalaciju „Majčina marama“ jer se moglo osjetiti da svaka marama ima svoju specifičnu priču.
Učesnica Zahra Beg iz Belgije je naglasila važnost edukacije, posebno u kontekstu antiislamizma, pojasnivši da se genocid u Srebrenici posmatra kao događaj iz prošlosti a poricanje u Republici Srpskoj i Srbiji pokazuje da se Bošnjaci i dalje bore protiv nasilja.
Učesnica Begum Šimšir iz Turske je izrazila značaj postavljanja instalacije „Majčina marama“. „Tokom samog postavljanja sa drugim učesnicima sam razgovarala o važnosti slobode žene da izabere da li želi nositi maramu, pošto se ta sloboda svakodnevno ugrožava“, kazala je Šimšir.
,,Srebrenica je zaista posebno mjesto. Zaista je ostavila poseban utisak na mene, Srebrenicu svakako trebamo posjećivati kako ne bismo zaboravili genocid koji je počinjen na ovom području, posebno mi mlađe generacije“, kazala je Medina Odobašić iz Bosne i Hercegovine, dodavši da joj je najemotivniji trenutak bio dolazak kamiona sa posmrtnim ostacima žrtava genocida.
Emir Suljagić, direktor Memorijalnog centra u Srebrenici je prilikom zvaničnog otvorenja Škole ukazao na važnost postojanja Memorijalnog centra, koji ne samo da „čuva i priča priču o genocidu“, već čuva i sjećanje žrtava.
„Ništa više ne govori o nama i tome ko smo od načina na koji reagujemo na situaciju u kojoj ljudi bivaju ubijeni zbog svoje vjere, etničke pripadnosti, rase ili političkih uvjerenja“, kazao je Suljagić.
Velma Šarić, predsjednica i osnivačica Centra za postkonfliktna istraživanja je kazala da je jako bitno da učesnici budu u mjestu gdje je počinjen genocid, da vide svakodnevni život Srebreničana i uče o prevenciji genocida i drugih zločina.
Mladi različite dobi, s više od 30 svjetskih univerziteta – Univerziteta u Hamburgu, Univerziteta de Lorraine, Tehničkog Univerziteta u Dresdenu, Univerziteta u Ljubljani, Scripps Koledža u Kaliforniji, Kraljevskog koledža u Londonu, Univerziteta u Sussex-u, Univerziteta u Stanfordu, Univerziteta u Bolonji, i mnogih drugih – kroz interaktivni program su imali priliku da uče i razgovaraju sa akademicima:Tanya Domi, profesorica na Columbia univerzitetu u New York- u, Dino Abazović, profesor socijologije na Univerzitetu u Sarajevu, Hariz Halilovich, socijalni antropolog i profesor na RMIT Univerzitetu u Australiji, Mehnaz Afridi, profesorica religijskih studija, Paul Lowe, profesor na Univerzitetu umjetnosti u Londonu i Edina Bećirević, profesorica Fakulteta za kriminalistiku, kriminologiju i sigurnosne studije Univerziteta u Sarajevu.
Tokom škole, učesnici su prisustvovali i realizaciji dva panela sa lokalnim i međunarodnim organizacijama. Među njima su bili: Međunarodni rezidualni mehanizam za krivične sudove, Misija OSCE-a u BiH, Međunarodna komisija za traženje nestalih, Inicijativa mladih za ljudska prava, Centar za mlade KVART i Balkanska istraživačka mreža u BiH.
Učesnici Škole su prisustvovali dočeku tabuta sa posmrtnim ostacima ubijenih u genocidu i kolektivnoj dženazi.
Treća Ljetna škola za mlade Srebrenica je imala pretprogram koji je započeo u Sarajevu, a kada su učesnici obišli Tunel spas, koji je tokom opsade bio jedina veza sa ostatkom države i svijeta. U Fondu Memorijala Kantona Sarajevo učesnici su upoznati sa životom građana Sarajeva tokom najduže opsade u modernoj historiji, kao i sa vremenskim tokom počinjenja genocida u Srebrenici, te sa dešavanjima u periodu 1992-1995.
Ovogodišnja Škola za mlade realizirana je uz podršku Nacionalnog fonda za demokratiju (NED), Fonda Memorijala Kantona Sarajevo, Fonda braće Rockefeller, Sigrid Rausing Fonda, Međunarodnog rezidualnog mehanizma za krivične sudove, OSCE Misije u Bosni i Hercegovini i Koledža Menhetn.
