Smještena 14 kilometara od Zenice, tvrđava Vranduk predstavlja jednu od najznačajnijih znamenitosti Bosne i Hercegovine. Nekad kraljevski grad, a danas nacionalni spomenik, ona svojim impresivnim izgledom svjedoči o životu u srednjovjekovnoj kraljevini Bosni.
Iako podignut u 14. stoljeću, najznačajniji period Vranduk bilježi vijek kasnije, za vrijeme vladavine pretposljednjeg kralja, Tomaša. On je posebnu pažnju posvetio razvijanju ove utvrde.
Danas je tvrđava nacionalni spomenik BiH, a iz Muzeja grada Zenice ističu kako su gotovo svi potencijali ove utvrde iskorišteni na najbolji način. Kovačnica, objedavaonica, skriptorij, strelište, kuhinja, stup srama, album srednjovjekovne muzike, srednjovjekovne igre i festival srednjovjekovne kuhinje dočaravaju ambijent srednjovjekovne bosanske države.
„Krajnji korak je je njena digitalizacija, što smo obavili zahvaljujući sredstvima Evropske komisije, putem projekta Fortress Reinvented, koji uz trodimenzionalne podrazumijeva i digitalne sadržaje poput muzike i filmova, te izložbe, koji upotpunjavaju sliku o tvrđavi i bosanskoj srednjovjekovnoj državi“, kaže direktor muzeja Adnadin Jašarević.
Veliki problem predstavlja finansiranje, a Jašarević navodi kako su sredstva za građevinske radove na minimumu. Tvrđavi staroj više od šest stotina godina neophodni su redovno održavanje, restauracija i revitalizacija.
„Naš problem je jednostran i neprimjeren rad turističkih zajednica, koje se vode interesima koji nikakve veze nemaju sa promocijom kulturne baštine u svrhu razvoja turizma. Zanima ih samo individualna zarada, a ne interes države i građana. Stoga smo se okrenuli međunarodnim mrežama finansiranja, poput Evropske komisije, Evropskog kulturnog nasljeđa i Western Balkan Funds“, naglašava Jašarević.
Unatoč slaboj podršci, tvrđava Vranduk bilježi tri hiljade posjeta godišnje, a najviše njih dolazi iz zapadnog dijela Evrope. Prilikom posjete tvrđavi, turisti mogu da obiđu tri sprata, a na svakom od njih su autentični predmeti i replike, koji posjetioce vraćaju u doba Srednjeg vijeka.
Oružje iz tog doba, poput puški i okova, svoje su mjesto našli na prvom spratu tvrđave. Na drugom spratu smještena su dva velika stola, koja prikazuju tadašnju kraljevsku trpezu. U blizini je i postavka kraljevske odjeće. Na posljednjem, trećem spratu, posjetioci mogu pogledati pisarnicu i odijelo za pisare.
Tvrđava Vranduk odolijeva vremenu i ratovima više od šest stotina godina, unatoč brojnim pokušajima da bude srušena. Nastala od riječi branduk, što u prevodu znači braniti, danas predstavlja kapiju BiH, koja ima za cilj odbraniti kulturno naslijeđe ove zemlje.
——————————
Ovaj članak je ranije objavljen u prvom izdanju MIR Magazina. MIR
